35000 કરોડની કંપનીના માલિકની વાત…

એશિયાની સૌથી મોટી હોટલ ચેઇનના માલિક રિતેશ અગ્રવાલનો જન્મ 16 નવેમ્બર 1993 ના રોજ ઓરીસ્સાના બિસમ કટકમાં થયો હતો. તે અભ્યાસની સાથે ઉદ્યોગસાહસિક બનવાની પણ વાત કરી રહ્યો હતો. તેને કમ્પ્યુટર્સમાં વધારે રસ હતો. અને તે શાળામાં બેઝિક અને પાસ્કલ જેવી ભાષાઓનો અભ્યાસ કરતો હતો, બાકી તેઓ એકલવ્યની જેમ ગૂગલ પાસેથી શીખ્યા. રસપ્રદ વાત એ છે કે જ્યારે તેઓ માત્ર 8 વર્ષના હતા, ત્યારે તેઓએ કોડિંગ શરૂ કરી દીધી હતી અને જ્યારે તેઓ 10 મા ધોરણમાં પહોંચ્યા, ત્યારે તેમણે મન બનાવી લીધું કે તે કોડિંગ જ કરવા ઈચ્છે છે. રિતેશ આઈઆઈટીમાં પ્રવેશ માટે 2009 માં કોટા રાજસ્થાનમાં કોચિંગ માટે ગયો હતો, પરંતુ ત્યાં થોડા જ સમયમાં તેને લાગ્યું કે અહિયાં કઈ પણ હોય પરંતુ  કોડિંગ માટે યોગ્ય જગ્યા નથી. એટ્લે કોડિંગના સપના અહિયાં અધૂરા લાગ્યા. તેણે અહીં બંસલ ટ્યુટોરિયલમાં ભાગ લેવાનું શરૂ કરી દીધું અને બાકી સમય ફક્ત ફરતા રહેતા હતા.

આ સમય દરમિયાન તેમણે ધી એન્સાયક્લોપીડિયા ઇન્ડિયન એન્જિનિયરિંગ કોલેજ – ટોપ 100 એન્જિનિયરિંગ કોલેજો નામનું પુસ્તક લખ્યું હતું. આ પુસ્તક ટૂંક સમયમાં જ ફ્લિપકાર્ટ પર વેચાઈ ગયું હતું. ટાટા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફંડામેન્ટલ રિસર્ચમાં મુંબઇ ખાતે યોજાયેલ એશિયન સાયકલિંગ કેમ્પમાં ભાગ લેવા 240 બાળકોમાંથી રિતેશની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. શિબિરના તે સમય દરમ્યાન ખાલી સમય નો લાભ લેવા માટે તે જયપુર, મુંબઈ, દિલ્હી, નોઇડા વગેરે જગ્યાઓ પર ખૂબ ફરતા હતા. તે નાની હોટલો કે પીજી માં રોકાતા હતા કારણ કે તેમને કોટામાં ભણવામાં વધારે રસ હતો નહીં.. તે જુદા જુદા  ઉદ્યોગસાહસિકને મળવા માટે કાર્યક્રમમાં અને સેમિનારમાં ભાગ લેતા હતા. રિતેશ એન્ટરપ્રેન્યોર બનવાની ઇચ્છા સાથે 2011 માં દિલ્હી ગયો અને વચ્ચે આગળના અભ્યાસ માટે એસએટી માટે અમેરિકા ગયો. પરંતુ એસએટી ક્યારેય પૂરું થયું નહી, તે સમયે દિલ્હીમાં તે કંઇ કરતા નહોતા, પરંતુ ઉદ્યોગસાહસિક, સ્ટાર્ટઅપ્સ, બિઝનેસમેનને મળતાં અને મોટાભાગે એઆઈઆર બી એન્ડ બી વાંચતા હતા. તે દિવસોમાં રિતેશે જોયું અને મેહસૂસ કર્યું કે હંમેશાં ભારતમાં નાની હોટલો બજેટ મુસાફરોની ખૂબ જ અનન્ય જરૂરિયાતો ક્યારેય પૂરી કરતી નથી. તે દરેક શહેરની હોટલોમાં રહેતો હતો પરંતુ તેને દરેક જગ્યાએ જુદા જુદા અનુભવો થયા હતા.કેટલીક હોટલમાં ભાડુ ઓછું હતું, તેમની બેડશીટ્સ ગંદી હતી, બાથરૂમ ગંદા હતા, ટીવી અને એસી ચાલતા ન હતા. આવા અનુભવથી તેને હોટલનો વ્યવસાય કરવાનું મન થયું.

તેથી તેણે 2012 માં પહેલું સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કર્યું – Oravel Stays. તે ભારતભરમાં પથારી અને નાસ્તા માટે કામ કરતી કંપની હતી. થોડા જ સમય માં તેને Venture  Nursery નામની કંપની પાસેથી 30 લાખ રૂપિયાનું ભંડોળ મળ્યુ. તેમણે 20 વર્ષથી ઓછી વયના વિદ્યાર્થીઓ ની Peter Thiel Fellowship – World Competition માં ભાગ લીધો હતો જેમાં તે વિજેતા હતો, જેમાંથી તેને  1 મિલિયન ડોલર (રૂ. 2.7 લાખ / દર મહિનામાં – બે વર્ષ સુધી) મળ્યા હતા. પોતાની પાસે પૂરતા પૈસા સાથે તેણે તેના નવા સાહસ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું.

તેણે વિચાર્યું કે જો આ સુવિધા દરેક માનવી માટે ઉપલબ્ધ હોય અને આની મદદથી તે કોઈ પણ શહેરની કોઈપણ હોટલને શોધી શકે. આ માટે તેમણે ટેકનૉલોજી નો વધુ સારી રીતે ઉપયોગ કર્યો. 2013 માં ઓરેવેલ્કો “OYO Rooms” તરીકે ફરી થી લોન્ચ કર્યું. OYO (On Your On) નામની હોટલ ચેઇનનો વ્યવસાય શરૂ કર્યા પછી ઘણાં સાહસોએ તેમની કંપની માં રોકાણ કર્યું અને તે સતત વધવા લાગ્યું. તેઓએ અનબ્રાંડેડ હોટલો પર વધુ ધ્યાન આપ્યું, જે એરપોર્ટ, રેલ્વે સ્ટેશન અથવા મોલની નજીકમાં છે અને કિંમત ઓછી હતી, ગુણવત્તા સારી હતી અને તેની કંપનીએ આ સુવિધા આપવાનું શરૂ કર્યું અને તેની કંપની ખૂબ સારી રીતે વિકસિત થઈ. અને ટૂંક સમયમાં હોટેલ તેમની અપેક્ષાઓ પર ખરું ઉતર્યું . OYO સંભવિત હોટલો પર પહોંચી ગયુ અથવા હોટલના માલિક પણ તેમની પાસે પહોંચી ગયા. OYO ની ટીમ નજીકથી કામ કરતી અને OYO ના નિયમોમાં જરૂરી ફેરફારો કરતી જેથી ગ્રાહકને મુશ્કેલી ન પડે. આ વખતે તેઓએ તેને સ્માર્ટ અને સલામત રાખવાનું નક્કી કર્યું, અને તેમાં કોઈ કસર બાકી નહીં રાખી. આજે તેમની પાસે 1.5 લાખથી વધુ લીઝ અને ફ્રેન્ચાઇઝ હોટલ છે. તેની પાસે ભારતભરના 230 થી વધુ શહેરોમાં હોટલો છે. ભારતની સાથે સાથે તેમની હોટલો દક્ષિણ પૂર્વ એશિયા, આફ્રિકા, અમેરિકા જેવા દેશોમાં કાર્યરત છે. મિત્રો, આપણે સમજી શકીએ છીએ કે જ્યારે પણ કોઈ જરૂર પડે છે ત્યારે તે નવી શોધોનું કારણ બને છે આપણા દેશમાં હજારો ઉદ્યોગસાહસિક છે જેઓ નાની ઉંમરે ધંધો કરીને નામ અને દામ કમાય છે.

સંકલન : કિંજલ ગુપ્તા રામી  
B.Com.BCA , B.Libs
એક્ઝોટિકા સ્કૂલ , સામાજિક કાર્યકર